غذا دادن به نوزاد تازه متولد شده
نوزاد یک هفته‌ای تقریبا هر 2 تا 3 ساعت یک بار از شیر مادر یا شیر خشک تغذیه می‌کند. هر چقدر نوزاد شما از شما بیشتر تغذیه کند، حجم شیر شما نیز افزایش پیدا می‌کند. اگر شیر خود را می‌دوشید، فرزند شما هر دفعه تقریبا 30 تا 60 میلی‌لیتر شیر مصرف می‌کند. شیر دادن به نوزاد ممکن است 20 تا 40 دقیقه طول بکشد، با این حال بهتر به ساعت نگاه نکنید. اگر بعد از نرم شدن سینه شما، نوزاد سینه‌تان را رها نکرد، یعنی او هنوز سیر نشده است؛ پس بهتر است که سینه دیگر خود را در دهان او قرار دهید. اگرچه اندازه‌گیری میزان شیری که نوزاد از سینه مادر خود تغذیه می‌کند سخت است اما شما با تعداد پوشک‌هایی که نوزادتان مصرف می‌کند می‌توانید متوجه شوید که او به اندازه کافی شیر خورده است یا خیر؛ تعداد 5 تا 8 پوشک مصرفی در روز کاملا طبیعی است.
برنامه غذایی یک نوزاد تازه متولد شده به شرح زیر است:
- تغذیه با شیر مادر: نوزاد شما هر 2 تا 3 ساعت یک بار به هر میزان که میل داشت می‌تواند از شیر شما تغذیه کند.
- تغذیه با شیر خشک: شما باید هر 3 تا 4 ساعت یک بار نوزاد خود را حدودا با 60 تا 120 میلی‌لیتر شیر خشک تغذیه کنید.
غذا دادن به نوزاد یک ماهه
در یک ماهگی، هر دفعه که نوزاد شما سیگنال‌های گرسنگی را نشان می‌دهد، بهترین زمان برای شیر دادن به اوست؛ حتی به مرور زمان شما می‌توانید تشخیص دهید کدام حالت گریه نوزادتان، «گریه گرسنگی» است. اگر نوزاد از سینه شما تغذیه می‌کند، نگران مقدار حجم مناسب برای سیر شدن نوزاد خود نباشید، زیرا نوزاد زمانی که کامل سیر شود طبق غریزه خود به خواب می‌رود یا سینه شما را رها می‌کند. بهتر است به اینکه نکته توجه کنید که به مرور زمان توانایی نوزاد در مکیدن قوی‌تر می‌شود و زمان شیر‌دهی به تدریج کاهش می‌یابد. استفاده از آب آشامیدنی در یک ماهگی اکیدا ممنوع است.
برنامه غذایی یک نوزاد یک ماهه به شرح زیر است:
- تغذیه با شیر مادر: نوزاد شما هر 2 تا 3 ساعت یک بار به هر میزان که میل داشت می‌تواند از شیر شما تغذیه کند.
- تغذیه با شیر خشک: شما باید هر 4 ساعت بار نوزاد خود را حدودا با 120 میلی‌لیتر شیر خشک تغذیه کنید.
غذا دادن به نوزاد دو ماهه
تغذیه نوزاد شما در ماه دوم تولد با هر روشی (شیر مادر یا تغذیه با شیشه)، زمان زیادی از روز را به خود اختصاص می‌دهد. در دو ماهگی، نوزاد شما تنها باید از شیر (طبیعی یا خشک) تغذیه کند و استفاده از آب آشامیدنی کاملا ممنوع است. اگر نوزادتان سیگنال‌هایی مانند لب زدن، مکیدن لب و گریه را نشان داد، بهترین زمان برای شیر دادن به اوست. همچنین نشانه‌هایی مانند خواب، حواسپرتی و دور شدن از شیشه شیر نشان می‌دهد که نوزاد شما به خوبی سیر شده است.
برنامه غذایی یک نوزاد دو ماهه به شرح زیر است:
- تغذیه با شیر مادر: نوزاد شما هر 2 تا 3 ساعت یک بار به هر میزان که میل داشت می‌تواند از شیر شما تغذیه کند.
- تغذیه با شیر خشک: شما باید 6 تا 7 مرتبه در روز و هر دفعه با مقدار 120 تا 150 میلی‌لیتر شیر خشک، نوزاد خود را تغذیه کنید.
غذا دادن به نوزاد سه ماهه
با گذشت چندین ماه اشتهای کودک شما افزایش می‌یابد و تغذیه او روتین خاصی را پیدا کرده است؛ همچنین شما به انواع گریه‌های نوزاد خود بیشتر آشنا می‌شوید و می‌توانید راحت‌تر تشخیص دهید که چه زمانی گرسنه است. مانند دو ماه گذشته به غیر از شیر مادر و شیر خشک، استفاده از هر ماده غذایی دیگری حتی آب نیز ممنوع است؛ زیرا شیر به تنهایی همه نیازهای نوزاد را برطرف می‌کند.
در این دوره توانایی نوزادان (مخصوصا نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند) در مکیدن افزایش می‌یابد و زمانی که بابت شیر خوردن صرف می‌کنند نسبت به سه ماه پیش کاهش می‌یابد؛ به همین دلیل مادران ممکن است نگران شوند که اشتهای نوزادشان کاهش یافته است اما از تعداد پوشک‌هایی فرزندشان در طول روز مصرف می‌کند، می‌توانند مطمئن شوند که نوزادشان به مقدار کافی تغذیه می‌کند یا خیر. به طور معمول 4 تا 5 مصرف پوشک در روز نشان می‌دهد که نوزاد شما به خوبی سیر شده است.
برنامه غذایی یک نوزاد سه ماهه به شرح زیر است:
- تغذیه با شیر مادر: نوزاد شما هر 2 تا 4 ساعت یک بار به هر میزان که میل داشت می‌تواند از شیر شما تغذیه کند.
- تغذیه با شیر خشک: شما باید 6 تا 8 مرتبه در روز و هر دفعه با مقدار 120 تا 150 میلی‌لیتر شیر خشک، نوزاد خود را تغذیه کنید.
غذا دادن به نوزاد چهار ماهه
تغذیه نوزاد شما باید با شیر طبیعی یا شیر خشک (یا هر دو) ادامه پیدا کند، اما سوالی که برای شما پیش می‌آید این است که آیا می‌توانم به نوزاد خود غذای جامد دهم؟ پاسخ این است که شاید. نوزادان در سنین مختلف آماده استفاده از غذاهای جامد می‌شوند. به آهستگی و مقدار کمی به نوزاد خود غذا دهید و اگر تمایلی به خوردن غذای کمکی نداشت، او را مجبور نکنید.
برای اینکه مطمئن شوید نوزاد شما به اندازه کافی تغذیه می‌شود، می‌توانید به تعداد پوشک‌هایی که مصرف می‌کند، دقت کنید. به طور معمول استفاده از 4 تا 5 پوشک در روز برای یک نوزاد 4 ماهه نرمال است.
برنامه غذایی یک نوزاد چهار ماهه به شرح زیر است:
- تغذیه با شیر مادر: نوزاد شما هر 3 تا 4 ساعت یک بار به هر میزان که میل داشت می‌تواند از شیر شما تغذیه کند.
- تغذیه با غذای جامد: مقداری کم در حدود 30 تا 60 گرم و به نحوی که کودک اذیت نشود.
- تغذیه با شیر خشک: شما باید 6 تا 8 مرتبه در روز و هر دفعه با مقدار 120 تا 150 میلی‌لیتر شیر خشک، نوزاد خود را تغذیه کنید.
غذا دادن به نوزاد پنج ماهه
نوزادان پنج ماهه هنوز به شیر مادر یا شیر خشک (یا ترکیبی از هر دو) نیاز دارند. آیا کودک شما در حالی که غذا می‌خورید، به شما با دقت تماشا می‌کند و حتی ممکن است به غذای شما دست بزند؟ اگر چنین است، شما می‌توانید از غذاهای کمکی جامد به عنوان تغذیه مکمل نوزاد خود استفاده کنید. هدف این است که فرزند خود را با طعم و بافت‌های جدید آشنا کنید؛ پس می‌توانید از غذاهای جامد تک ماده‌ای به صورت پوره شده شروع کنید؛ همچنین می‌توانید غذای جامد را با شیر طبیعی یا شیر خشک ترکیب کنید. مقدار غذای کمکی که کودک شما دریافت می‌کند به میل او بستگی دارد. دقت کنید کودک شما اگر غذای کمکی می‌خورد، می‌توانید از آب آشامیدنی در ترکیب غذایش استفاده کنید.
برنامه غذایی یک نوزاد پنج ماهه به شرح زیر است:
- تغذیه با شیر مادر: نوزاد شما هر 3 تا 4 ساعت یک بار به هر میزان که میل داشت می‌تواند از شیر شما تغذیه کند.
- تغذیه با غذای جامد: مقداری کم در حدود 30 تا 90 گرم و به نحوی که کودک اذیت نشود.
- تغذیه با شیر خشک: شما باید 6 مرتبه در روز و هر دفعه با مقدار تقریبا 120 میلی‌لیتر شیر خشک، نوزاد خود را تغذیه کنید.
غذا دادن به نوزاد شش ماهه
کودکان شش ماهه تازه شروع به کشف دنیای شگفت‌انگیز غذاهای جامد کرده‌اند. در کنار شیر استفاده از غذاهای کمکی مانند میوه‌های پوره‌شده، سبزیجات یا غلات سبوس‌دار مانند بلغور و جو دوسر شروع کنید. کافی است هر 3 تا 4 روز یک غذا را به کودک خود معرفی کنید و در این فاصله به دنبال علائم آلرژش در او باشید. کودک شش ماهه می‌تواند به مقدار کمی آب بنوشد. لیست زیر شامل بهترین گزینه‌ها برای تغذیه فرزند 6 ماهه شماست:
- موز
- آووکادو
- سیب‌زمینی شیرین
- برنج قهوه‌ای
- گلابی، هلو نرم، توت‌فرنگی خرد‌شده
- پنیر نرم
- کدو حلوایی
- سبزیجات بخارپز: بروکلی، سیب‌زمینی و لوبیا سبز
برنامه غذایی یک نوزاد شش ماهه به شرح زیر است:
- تغذیه با شیر مادر: نوزاد شما هر 3 تا 4 ساعت یک بار به هر میزان که میل داشت می‌تواند از شیر شما تغذیه کند.
- تغذیه با غذای جامد: مقداری کم در حدود 30 تا 90 گرم و به نحوی که کودک اذیت نشود.
- تغذیه با شیر خشک: شما باید 6 تا 8 مرتبه در روز و هر دفعه با مقدار تقریبا 180 تا 240 میلی‌لیتر شیر خشک، نوزاد خود را تغذیه کنید.
بهترین زمان غذا دادن به نوزاد از چند ماهگی است؟
همان‌طور که اشاره کردیم در طول 3 ماه اول تولد نوزاد، شیر مادر یا شیر خشک تمامی نیازهای نوزاد را تامین می کنند. بهترین زمان شروع غذا دادن به نوزاد، برای همه یکسان نیست و کاملا به فرزند شما بستگی دارد. پزشکان توصیه می‌کنند که زمان شروع غذا دادن به کودک از 6 ماهگی باشد؛ البته نوزاد شما ممکن است زودتر از 6 ماهگی برای خوردن غذاهای کمکی آماده باشد، اما باید صبر کنید تا او حداقل 4 ماهه شود.
چگونه متوجه شویم که چه موقع بهترین زمان برای شروع غذا دادن به نوزاد است؟
اگرچه که بهتر است شما به پزشک اطفال خود مشورت کنید، اما کودکی که میل به خوردن غذاهای جامد دارد، نشانه‌های زیر را از خود نشان می‌دهد:
- کودک سر خود را بالا و برای مدت طولانی نگه می‌دارد.
- کودک می‌تواند به صورت عمودی (در حالی که تکیه داده است) روی مبل بشیند.
- کودک به غذا علاقه دارد و دهان خود را باز می‌کند تا سعی کند آن را بچشد.
- رفلکس در کودک کاهش می‌یابد و نوزاد دیگر همه چیز را با زبان خود به بیرون هل نمی‌دهد.
- کودک با کنار زدن سینه یا شیشه شیر به شما اطلاع می‌دهد که سیر شده است.
- نوزاد به شما خیره می‌شود و سعی می‌کند غذایی را که می‌خورید را با دست بگیرد.
- وزن نوزاد باید نزدیک به دو برابر وزن تو موقع تولد باشد.
چگونه غذا دادن به نوزاد را شروع کنیم؟
بهتر است برای اولین بار، غذای کمکی نوزاد را تنها از یک ماده و به صورت پوره تهیه کنید. زیرا این روش به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید که نوزادتان به آن ماده غذایی آلرژی دارد یا خیر. بهتر است برای معرفی غذایی جدید به فرزند خود 3 تا 5 روز صبر کنید. به مرور که نوزادتان بزرگ شود، می‌تواند طعم و بافت غذاهای ترکیبی را امتحان کند. حتما با این نکته توجه کنید که با استفاده از قاشق با سایزی مناسب به فرزند خود غذا دهید و غذا را بیشتر از 1 تا 2 روز در یخچال نگهداری نکنید.
حتما دقت کنید شروع غذای کمکی در زمانی باشد که نوزاد شما خسته با بدخلق نباشد. بهتر است زمانی که کودک شما بسیار گرسنه است، سعی نکنید با غذاهای کمکی او را سیر کنید. حتی توصیه می‌شود نوزاد شما قبل سرو غذاهای کمکی، نیمه سیر باشد.
برای اولین بار بهتر است از چه غذاهای کمکی استفاده کنیم؟
اولین غذای کمکی اکثر نوزادان غلات تک‌دانه غنی‌شده با آهن است. همچنین شما می‌توانید غلات را با شیر مادر یا شیر خشک ترکیب کنید. به مرور زمان که مهارت فرزند شما در استفاده از قاشق بیشتر شد، می‌توانید از سبزیجات و میوه‌ها به صورت پوره یا له‌شده استفاده کنید. دقت کنید میوه‌ها و سبزیجات سفت مانند سیب‌زمینی و هویج حتما باید پخته شوند تا به راحتی له یا پوره شوند. لیست زیر شامل غذاهایی است که می‌توان به عنوان اولین غذاهای کمکی کودک استفاده کرد:
- حریره بادام
- فرنی بادام
- شیر برنج
- پوره هویج
- پوره سیب‌زمینی
- فرنی آدر برنج
- آش گندم
استفاده از چه غذاهایی برای نوزادان ممنوع است؟
از غذاهایی که ممکن است باعث ایجاد آلرژی در نوزاد شما شوند، اکیدا خودداری کنید. شما می‌توانید در خصوص این موضوع با پزشک متخصص اطفال خود مشورت کنید؛ اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می‌شود که ابتلا به آلرژی و حساسیت غذایی در خانواده شما سابقه داشته باشد. لیست غذاهای ممنوعه به شرح زیر است:
- شیر گاو تا قبل از یک سالگی
- شیر سویا تا قبل از یک سالگی
- آبمیوه تا قبل از یک سالگی
- تخم‌مرغ
- بادام زمینی
- غذاهای دریایی
- آجیل
- گندم
- کنجد
- غذا با قند افزوده و شیرین‌کننده‌های بدون کالری
- غذاهای حاوی سدیم
- عسل تا قبل از یک سالگی
- آب غیر‌آشامیدنی
- پنیر و ماست غیر‌پاستوریزه
- غذاهایی که ممکن است باعث خفگی شوند: هویج خام، انگور، ذرت بوداده
برای تهیه غذای کمکی خانگی نوزاد باید به چه نکاتی دقت کرد؟
اگر روش زندگی شما به گونه‌ای است که زمان کافی برای تهیه غذای کمکی نوزاد خود را دارید، توصیه می‌شود که از غذای کمکی خانگی استفاده کنید. برای تهیه غذای کمکی خانگی باید به نکات زیر دقت کنید:
- دست‌های خود و وسایل تهیه غذای کمکی را مکرر و به خوبی بشویید.
- برای حفظ ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در غذاها، به جای آب‌پز کردن از بخارپز کردن برای طبخ میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید.
- نمک و شکر به غذای نوزاد اضافه نکنید.
- عدم تماس غذای پخته‌شده با مواد غذایی خام
- به مرور زمان سعی کنید غذای کمکی را از همه گروه‌های غذایی انتخاب کنید.
- غذای کمکی حتما به صورت نرم، پوره یا له‌شده تهیه شود.
- غذای کمکی بیش از 2 ساعت در دمای محیط قرار داده نشود.
- حتما پوست میوه و سبزیجات گرفته شود.
برای استفاده از غذای کمکی آماده باید به چه نکاتی دقت کرد؟
غذاهای کمکی آماده علاوه بر اینکه تنوع زیادی که دارند، برای شما وقت نیز می‌خرند. هنگام خرید غذای کمکی آماده، برچسب محصول را با دقت بخوانید تا از مواد تشکیل‌دهنده محصول به خوبی اگاه شوید. دقت کنید که غذای کمکی خریداری‌شده فاقد هرگونه نمک، شکر و سایر افزودنی‌ها باشد. همچنین غذای آماده غنی‌شده با آهن، یکی از بهترین منابع برای تغدیه نوزاد شماست. سعی کنید غذای کمکی آماده نوزادتان را از برندهای معتبر خریداری کنید. برند ماجان در تلاش است با تولید انواع محصولات مخصوص نوزادان و کودکان، نقشی در رشد و تغذیه فرزندانی ایران‌زمین داشته باشد.
تغذیه غنی فرزند شما با غذاهای آماده ماجان
غذای کودک غنی‌شده ماجان با انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی در 5 طعم فرنی برنج، حریره بادام، چند غله با خرما، گندم و گندم عسل تولید می‌شود. غذای کودک ماجان به صورت آماده به مصرف می‌باشد و نیازی به آماده‌سازی ندارد. غذای کودک ماجان مناسب با نیازهای روزانه کودکان ایرانی غنی شده و حاوی انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی از برند DSM سوییس است. مواد اولیه محصولات غذای کودک ماجان از بالاترین کیفیت برخوردار است و به جز طعم گندم و عسل برای کودکان زیر شش ماه مناسب است.
عوارض زود غذا دادن به نوزاد
غذا دادن به نوزاد قبل از 4 ماهگی خطر ابتلا به سوءتغذیه، اگزما، عفونت، خفگی، مرگ در کوتاه مدت، دیابت، بیمارهای قلبی عروقی و چاقی را افزایش می‌دهد. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) پیشنهاد می‌کند حداقل تا 4 ماهگی برای تغذیه نوزادتان با غذاهای کمکی صبر کنید؛ حتی این سازمان اظهار می‌کند که بهتر است تا 6 ماهگی صبرکنید.
جمع بندی
مهم‌ترین اصولی که باید جهت تغذیه نوزاد 1 تا 6 ماهه رعایت کنید، تغذیه کردن کودک با شیر مادر یا شیر خشک است. زیرا شیر از مواد معدنی و ویتامین‌های ضروری و مفیدی تشکیل شده که سلامت و ایمنی بدن نوزاد را تضمین می‌کند. در این بین اگر نشانه‌های نیاز نوزاد 4 تا 6 ماهه خود را به سایر مواد غذایی کمکی مشاهده می‌کنید، می‌توانید استفاده از برخی مواد غذایی مثل پوره سبزیجات، میوه، حریره بادام و فرنی را آغاز کنید. همچنین شما با کمک غذاهای کمکی آماده ماجان در کنار شیر مادر می‌توانید رشد و سلامتی فرزند خود را دو چندان کنید.