اوتیسم چیست؟
اتیسم که به عنوان اختلال طیف اوتیسم (ASD) شناخته می‌شود، یک وضعیت رشدی است که معمولا در اوایل کودکی ظاهر می‌شود و با چالش در ارتباطات و تعامل اجتماعی و همچنین رفتارهای محدود و تکراری مشخص می‌شود. به عبارتی یک اختلال طیفی است، به این معنی که افراد را به طور متفاوت و با درجات مختلف تحت تاثیر قرار می‌دهد. برخی از افراد ممکن است علائم خفیف داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است چالش‌های شدیدتری را تجربه کنند.
علت دقیق اوتیسم هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی را شامل می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که ناهنجاری در ساختار و عملکرد مغز ممکن است در ایجاد اوتیسم نقش داشته باشد.
در حالی که هیچ درمان شناخته شده‌ای برای این اختلال وجود ندارد، مداخله زودهنگام، درمان‌ها و حمایت‌ها می‌تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا به اوتیسم و به ویژه کودکان اوتیستیک را تا حد زیادی بهبود ببخشد.
تاثیر بالقوه رژیم غذایی بر اوتیسم
تاثیر بالقوه رژیم غذایی بر اوتیسم، به دلیل شناخت این موضوع که تغذیه نقشی حیاتی در سلامت و تندرستی کلی دارد، مورد توجه قرار گرفته است. در حالی که تحقیقات در مورد اثرات خاص رژیم غذایی بر اوتیسم در حال انجام است، برخی مطالعات نشان داده‌اند که برخی از مداخله‌های غذایی ممکن است به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اوتیسم کمک کند.
توجه به این نکته مهم است که مداخلات غذایی -به ویژه در کودکان- همیشه باید با احتیاط و تحت راهنمایی متخصصان تغذیه کودک انجام شود. در نظر گرفتن نیازهای فردی، سن، ترجیحات و هر گونه شرایط بهداشتی اساسی هنگام اعمال تغییرات رژیم غذایی ضروری است.
عادات غذایی کودکان مبتلا به اوتیسم
کودکان مبتلا به اوتیسم 5 برابر بیشتر از هم‌سالان خود در معرض مشکلات تغذیه‌ای هستند و رفتارهای غذایی غیرمعمول در 70 درصد از کودکان مبتلا به اوتیسم وجود دارد که 15 برابر بیشتر از کودکانی است که مشکلات عصبی دارند. مثلا غذا نخوردن کودکان اوتیسم یا پرخوری در کودکان اوتیسم بسیار رایج است.
کودکان مبتلا به اتیسم ممکن است مشکلات مختلفی را با غذاها تجربه کنند بنابراین در فرایند تغذیه کودکان مبتلا به اوتیسم، آن‌ها ممکن است غذاهایی مانند غذاهای ترد یا غذاهای نرم را ترجیح بدهند. کودکانی که فقط غذاهای نرم می‌خورند، ممکن است عضلات فک ضعیفی داشته باشند که خوردن غذاهای جویدنی را برایشان ناخوشایند می‌کند. همچنین یک جا نشستن و رفتار ایمن در زمان صرف غذا نیز می‌تواند برای آن‌ها یک چالش باشد.
رفتارهایی که در زمان صرف غذا برای کودکان اوتیستیک و خانواده‌هایشان مشکل ایجاد می‌کند، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
مشکلات حسی در مورد غذا: کودکان طیف اوتیسم اغلب ترجیح میدهند غذاهای نرم‌تر را انتخاب کنند. برخی از آن‌ها غذاهای نرم یا خامه‌ای مانند ماست، سوپ یا بستنی را ترجیح میدهند. عده‌ای دیگر از آن‌ها فقط غذاهای ترد مثل چیپس و سوخاری را دوست دارند. در هر صورت، این می‌تواند محدودیت‌های قابل توجهی را در خصوص غذاهایی که کودکان مبتلا به اتیسم می‌خورند، ایجاد کند.
عضله حرکتی توسعه نیافته دهان: کودکانی که تمایل زیادی به غذاهای نرم دارند و تقریباً فقط آن‌ها را می‌خورند، ممکن است در واقع فاقد رشد عضلانی لازم برای جویدن غذاهایی مانند گوشت‌ها باشند. آن‌ها از خوردن آن غذاها خسته می‌شوند و آن را ناخوشایند می‌دانند. بنابراین غذا خوردن برای آن‌ها تبدیل به یک چرخه معیوب می‌شود.
رفتار حین صرف غذا: بسیاری از والدین با نشاندن فرزندانشان پشت میز غذا و به پایان رساندن یک وعده غذایی مشترک چالش دارند؛ اما با کودکان اوتیستیک، این مشکل بزرگ‌تر هم می‌شود. همچنین بحث ایمنی هم در هنگام غذا خوردن با کودکان مبتلا به طیف اوتیسم وجود دارد. آن‌ها ممکن است مکان غذا خوردن را دوست نداشته باشند یا حوصله‌شان سر برود. رفتارهای ناایمن هم ممکن است شامل پرتاب ظروف یا بلند شدن و دویدن مکرر از سر میز باشد.
راه‌هایی برای بهبود عادات تغذیه کودکان اوتیسم
اگر کودک اوتیستیک شما مصرف بسیاری از غذاها را محدود کرده و ضعیف شده است، وقت آن رسیده که به این رفتار او رسیدگی کرده و او را با غذاها آشتی بدهید. برای این کار می‌توانید از میان چندین رویکرد پیشنهاد شده در زیر، یکی را انتخاب کنید، یا می‌توانید چندین رویکرد را با هم ترکیب کرده و اجرا کنید:
از یک رویکرد رفتاری استفاده کنید: وقتی به فرزندتان می‌گویید «یک لقمه دیگر بخور تا به تو جایزه بدهم»، ممکن است مشکل غذا خوردن فرزندتان را در کوتاه‌مدت حل کنید. پاداش‌ها می‌توانند به خوبی جواب بدهند، اما اگر این رویکرد بیش از حد انجام شود، می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد.
به عنوان مثال، اگر برای هر لقمه غذای جدید به کودک یک اسباب بازی پیشنهاد کنید، این کار باعث می‌شود که کودک شما به پاداش‌ها وابسته شود.
غذاهایی را پیدا کنید که شبیه به غذاهای مورد علاقه او هستند: برای مثال اگر کودک شما ناگت مرغ را دوست دارد، به احتمال زیاد از انواع کوکوها و کتلت‌ها که شکل و بافت مشابه با ناگت دارند هم لذت خواهد برد.
به کودکتان حق انتخاب بدهید: چه کودک شما مبتلا به طیف اوتیسم باشد چه نباشد، غذا یکی از معدود زمینه‌هایی است که به کودک اجازه می‌دهد تا احساس قدرت کند. به جای جنگیدن با کودک، چندین گزینه غذایی را به فرزندتان پیشنهاد کنید و به او اجازه بدهید تا غذاهایی را که ترجیح می‌دهد، انتخاب کند.
بهترین غذاها برای تغذیه کودکان اوتیسم
هنگامی که صحبت از رابطه بین اوتیسم و رژیم غذایی می‌شود، گنجاندن برخی مواد غذایی در برنامه روزانه می‌تواند تاثیر مثبتی داشته باشد. در این مقاله، سه دسته از مواد غذایی که برای تغذیه کودکان و افراد مبتلا به اوتیسم مفید در نظر گرفته می‌شوند را بررسی خواهیم کرد. این سه دسته عبارتند از:
- غذاهای غنی از مواد مغذی
- غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا 3
- غذاهای پروبیوتیک
غذاهای غنی از مواد مغذی
غذاهای غنی از مواد مغذی، بخشی ضروری از هر رژیم غذایی سالم هستند و می‌توانند ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌های مهمی را فراهم کنند که از سلامت کلی و عملکرد مغز حمایت می‌کنند. گنجاندن انواع غذاهای غنی از مواد مغذی در رژیم غذایی افراد مبتلا به اوتیسم، می‌تواند به اطمینان از دریافت کامل و متعادل مواد مغذی ضروری کمک کند.
چند نمونه از غذاهای غنی از مواد مغذی عبارتند از:
- میوه‌ها: انواع توت‌ها (توت سفید، شاتوت، توت فرنگی و غیره)
- سبزیجات: کلم بروکلی، اسفناج، هویج و غیره
- غلات کامل: برنج قهوه‌ای، کینوا، جو دوسر و غیره
- پروتئین‌ها: مرغ، بوقلمون، ماهی
- حبوبات: انواع لوبیا، عدس، دال عدس، ماش، نخود
غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا 3
اسیدهای چرب امگا 3 نوعی چربی غیر اشباع چندگانه هستند که نقش مهمی در سلامت و رشد مغز دارند. گنجاندن غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 در رژیم غذایی افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است مزایای بالقوه‌ای را برای عملکرد و رفتار شناختی آن‌ها داشته باشد.
چند نمونه از غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 عبارتند از:
- ماهی‌ها (مثل ماهی سالمون، ماهی خال‌مخالی، ماهی ساردین)
- دانه چیا
- تخم کتان
- گردو
- شاهدانه
افزودن این غذاها به رژیم غذایی می‌تواند برای افراد و کودکان مبتلا به اوتیسم منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا 3 فراهم کند.
غذاهای پروبیوتیک برای کودکان مبتلا به اوتیسم
پروبیوتیک‌ها باکتری‌های زنده مفیدی هستند که میکروبیوم سالم روده را ارتقا میدهند. تحقیقات تازه نشان می‌دهد که حفظ یک میکروبیوم روده متعادل ممکن است بر رفتار و شرایط جسمانی افراد مبتلا به اوتیسم تاثیر مثبت بگذارد. گنجاندن غذاهای غنی از پروبیوتیک در رژیم غذایی همه بخصوص کودکان می‌تواند به حمایت از روده سالم کمک کند.
یک نمونه از غذاهای پروبیوتیک مفید، ماست پرچرب پروبیوتیک مخصوص کودکان ماجان است که برای حفظ تعادل و سلامت بدن همه کودکان و به ویژه کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم مفید است.
در صورت لزوم، مصرف مکمل‌های حاوی پروبیوتیک نیز ممکن است تحت راهنمایی یک متخصص تغذیه برای فرد مبتلا به اوتیسم تجویز شود.
بدترین غذاها در تغذیه کودکان اوتیسم
هنگامی که صحبت از اوتیسم و رژیم غذایی می‌شود، مهم است که از غذاهایی که ممکن است تأثیر منفی بر افراد مبتلا به اوتیسم داشته باشند نیز آگاه باشید. در حالی که هر فردی منحصر به فرد است و ممکن است نیازهای غذایی متفاوتی داشته باشد، انواع خاصی از غذاها وجود دارند که معمولاً برای افراد طیف اوتیسم کمتر مطلوب در نظر گرفته می‌شوند.
در این بخش، سه دسته از مواد غذایی را که اغلب به عنوان بدترین غذاها برای اوتیسم در نظر می‌گیرند، بررسی می‌کنیم. این غذاها عبارتند از:
- غذاهای فرآوری شده و تنقلات شیرین
- افزودنی‌ها و نگهدارنده‌های غذایی مصنوعی
- غذاهای حاوی گلوتن و کازئین
غذاهای فرآوری شده و میان وعده‌های شیرین
غذاهای فرآوری شده و تنقلات شیرین باید در رژیم غذایی افراد مبتلا به اوتیسم محدود شوند. این غذاها اغلب سرشار از کربوهیدرات‌های تصفیه شده، چربی‌های ناسالم و قندهای افزوده هستند. مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری شده و میان وعده‌های شیرین ممکن است به التهاب، مشکلات روده و چالش‌های رفتاری دامن بزند.
توجه به این نکته ضروری است که یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی، برای سلامت و تندرستی کلی ضروری است. به جای تکیه بر غذاهای فرآوری شده و میان وعده‌های شیرین، توصیه می‌شود روی غذاهای کامل تمرکز کنید که مواد مغذی ضروری را ارائه می‌کنند. در نتیجه میوه‌های تازه، سبزیجات، پروتئین‌های بدون چربی و غلات کامل را برای حمایت از یک رژیم غذایی سالم انتخاب کنید.
افزودنی‌ها و نگهدارنده‌های غذایی مصنوعی
مواد افزودنی و نگهدارنده‌های مصنوعی مواد غذایی معمولا در غذاهای بسته‌بندی شده و فرآوری شده یافت می‌شوند. این افزودنی‌ها اغلب برای افزایش طعم، رنگ و ماندگاری اضافه می‌شوند. با این حال، برخی از افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است به این مواد افزودنی حساس باشند. در نتیجه، این حساسیت به طور بالقوه می‌تواند علائم رفتاری را در آنان تشدید کند.
برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض افزودنی‌های غذایی و نگهدارنده‌های مصنوعی، توصیه می‌شود برچسب‌های مواد غذایی را به دقت مطالعه کنید و غذاهایی را انتخاب کنید که دارای حداقل یا بدون افزودنی هستند. انتخاب غذاهای تازه و کامل راهی عالی برای جلوگیری از مصرف این مواد بالقوه مشکل‌ساز است.
بنابراین والدین کودکان اوتیسم همواره به دنبال بهترین‌ها برای فرزندان خود هستند. محصولات غذایی ماجان با ارائه طیف وسیعی از محصولات غذایی بدون افزودنی و نگهدارنده مصنوعی، به والدین کمک می‌کند تا با خیالی آسوده، تغذیه سالم و متعادلی را برای فرزندان خود فراهم کنند. این محصولات نه تنها برای کودکان اوتیسم، بلکه برای تمام کودکانی که نیاز به تغذیه سالم دارند، مناسب است. محصولات ماجان شامل شیر، ماست، پنیر، آب و غذاهای آماده است.
غذاهای حاوی گلوتن و کازئین
گلوتن و کازئین پروتئین‌هایی هستند که به ترتیب در گندم و محصولات لبنی یافت می‌شوند. برخی از افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است نسبت به گلوتن و کازئین حساسیت یا عدم تحمل داشته باشند که می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی و تغییرات رفتاری در آنان شود.
رژیم غذایی بدون گلوتن و بدون کازئین (GFCF) اغلب برای افراد مبتلا به اوتیسم که به این پروتئین‌ها حساسیت نشان میدهند، توصیه می‌شود. این رژیم غذایی تخصصی شامل حذف غذاهای حاوی گلوتن و کازئین مانند نان، پاستا، شیر و پنیر است. اجرای یک رژیم غذایی GFCF باید تحت راهنمایی یک متخصص کودکان یا متخصص تغذیه انجام شود، زیرا نیاز به برنامه‌ریزی دقیق برای اطمینان از تغذیه مناسب دارد.
تغذیه کودکان اوتیسم با محصولات ماجان
همان‌طور که در این مطلب اشاره کردیم، کودکان مبتلا به طیف اوتیسم غذاهایی را که بافت نرم‌تر و ساده‌تری دارند، بیشتر از دیگر غذاها و به ویژه غذاهایی که احتیاج به جویدن زیاد دارند، ترجیح میدهند. در نتیجه این اتفاق، غذاهای آماده ماجان می‌تواند انتخاب خوبی برای کودکان اوتیستیک باشد و بخشی از نگرانی خانواده‌هایشان را برطرف کند.
انواع غذاهای آماده ماجان در 5 طعم حریره بادام، فرنی برنج، گندم، چند غله با خرما، گندم و عسل تولید شده‌اند. این غذاها حاوی بهترین ویتامین‌ها و مواد معدنی برای کودکان بوده و مناسب با نیاز روزانه کودکان ایرانی غنی شده‌اند. پتاسیم، کلسیم، منیزیم، فسفر، آهن و روی از جمله مواد معدنی مفید موجود در این غذاهای آماده است که نیازهای تغذیه‌ای روزانه یک کودک را برطرف می‌کند.
نتیجه‌گیری
در حالی که رابطه بین اوتیسم و رژیم غذایی یک رابطه پیچیده و چند وجهی است، شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد مداخلات غذایی می‌توانند نقش مهمی را در سلامت افراد مبتلا به اوتیسم ایفا کنند. با تمرکز بر مصرف غذاهای غنی از مواد مغذی، ترکیب غذاهای غنی از پروبیوتیک مثل ماست پروبیوتیک ماجان و اجتناب از محرک‌های احتمالی یا آلرژن‌ها، افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است بهبودهایی را در شناخت، رفتار و سلامت گوارشی خود تجربه کنند.