شروع تدریجی غذای کمکی و جامد برای کودک شش ماهه
وقتی کودک شما 6 ماهه است، کم‌کم مهارت جویدن را یاد می‌گیرد. پس اولین غذاهای او باید نرم باشند تا قورت دادن آن‌ها بسیار آسان باشد. اما بهتر است غذا خیلی هم شل و آبکی نباشد، چون مواد مغذی موجود در آن کم می‌شود. بهترین معیار این است که غذای مورد نظر (مثلا فرنی) به قدری غلظت داشته باشد که از قاشق نریزد.
بسیار مهم است که بدانید فرآیند تغذیه جامد کودک خود را چطور آغاز کنید تا او از این مرحله مهم استقبال کند. هنگامی که می‌بینید کودک نشانه‌های گرسنگی را بروز می‌دهد (برای مثال دست‌هایش را روی دهانش قرار می‌دهد)، به او غذا بدهید.
به یاد داشته باشید که معده کودکان در این سن کوچک است و غذای اصلی او هنوز از طریق شیر مادر یا شیر خشک تامین می‌شود بنابراین جدول غذایی نوزاد شش ماهه باید با دقت در نظر گرفته شود چون آن‌ها فقط می‌توانند در هر وعده غذایی به مقدار کمی غذا بخورند. اما همان‌طور که کودک شما رشد می‌کند، معده او نیز رشد می‌کند و می‌تواند به تدریج در هر وعده غذایی، غذای بیشتری بخورد.
همچنین طعم غذاهای جدید ممکن است کودک شما را شگفت‌زده کند. پس به آن‌ها زمان بدهید تا به غذاها و طعم‌های جدید عادت کنند. صبور باشید و کودکتان را مجبور به غذا خوردن نکنید. مراقب علائم سیری آن‌ها باشید و پس از آن، غذا دادن به کودکان را متوقف کنید.
بهتر است در این مرحله، غذای کمکی را با سبزیجاتی که طعم شیرینی ندارند (مانند بروکلی، گل کلم و اسفناج) آغاز کنید. این کار به کودک شما کمک می‌کند تا به طیف گسترده‌ای از طعم‌ها و نه فقط به طعم‌های شیرین مانند هویج و سیب زمینی عادت کند و احتمال بدغذا بودن او در آینده کاهش پیدا کند.
هرچه در این فرآیند جلوتر می‌روید، مهارت‌های کودک شما هم افزایش پیدا کرده و او برای تجربه‌های جدیدتر آماده می‌شود. برای مثال، بعد از گذشت مدتی و پس از اینکه کودک شما هماهنگی بین دست و دهان خود را پیدا کرد، می‌توانید فرآیند تغذیه را به خود او بسپارید. در این مرحله، غذاهای انگشتی یا همان فینگر فودها به کودک کمک می‌کنند تا با بافت‌های مختلف غذایی آشنا شود.
اما پیش از رسیدن به آن مرحله، بیایید روی تغذیه کودک در 6 ماهگی تمرکز کرده و با بایدها و نبایدهای آن آشنا شویم.
به کودک 6 ماهه‌ام چه غذایی بدهم؟
در مسیر آشنا کردن کودک با غذاهای جامد، باید به تدریج مقدار و تنوع گروه‌های غذایی مختلف را افزایش بدهید. همچنین بسیار مهم است که به کودک و اشتهای او اعتماد کنید و در صورتی که تمایلی به خوردن غذا در آن زمان خاص ندارد، به هیچ وجه او را مجبور به خوردن نکنید.
وقتی غذاهای پخته شده را به فرزند خود می‌دهید، اطمینان حاصل کنید که غذا به اندازه کافی خنک شده است و دهان او را نمی‌سوزاند. همچنین از اندازه و بافت غذا هم غافل نشده و مراقب علائم خفگی و گیر کردن غذا در گلوی کودک باشید.
به یاد داشته باشید که کودکان نیازی به نمک یا شکر اضافه شده به غذای خود ندارند. کودکان نباید غذاهای نمکی بخورند، زیرا برای کلیه‌هایشان مضر است. شکر هم می‌تواند باعث پوسیدگی دندان‌های آن‌ها از همان سنین کم شود.
به طور کلی، گروه‌های غذایی زیر برای کودکان 6 ماهه توصیه می‌شود:
سبزیجات برای کودک شش ماهه
بهتر است سبزیجات را پس از شستن، خوب بپزید تا نرم شوند. سپس می‌توانید آن‌ها را با چنگال له کنید تا بافت مناسبی برای بلعیدن کودک شما پیدا کند. در ماه‌های بعدی، می‌توانید سبزیجات را به صورت تکه تکه شده و به عنوان فینگر فود به کودک بدهید. جزییات چگونه سبزیجات را در رژیم غذایی کودک خود بگنجانید را می‌توانید در وبلاگ ماجان به شکل کامل مطالعه کنید.
از جمله بهترین سبزیجات مناسب برای کودکان 6 ماهه عبارتند از:
- کلم بروکلی
- کدو حلوایی
- هویج
- گل کلم
- کدو سبز
- لوبیا سبز
- کلم پیچ
- ترب
- نخود فرنگی
- فلفل دلمه‌ای
- اسفناج
- کاهو
میوه‌های مناسب کودک شش ماهه
انواع میوهها را پس از شستن و پوست کندن، با چنگال له کنید. برای بچه‌های بزرگ‌تر، تکه‌های میوه را به عنوان فینگر فود به آن‌ها بدهید. البته توجه داشته باشید که میوه‌های سفت‌تر (مثل سیب) باید پخته یا رنده شده تا نرم شوند. همچنین حتما هسته‌های میوه‌هایی مثل انگور را بگیرید.
از جمله بهترین میوه‌های مناسب برای کودکان 6 ماهه عبارتند از:
- سیب
- موز
- کیوی
- انبه
- شلیل
- پرتقال
- هلو
- گلابی
- آلو
- تمشک
- توت‌فرنگی
غلات (کربوهیدرات‌ها) مناسب جدول غذایی نوزاد شش ماهه
یکی از غذاهای اصلی جدول غذایی نوزاد شش ماهه سبزیجات است. این نوع از غذاها را می‌توانید در صورت لزوم بپزید و با چنگال له کنید تا بافتی مناسب برای بلعیدن کودک 6 ماهه شما پیدا کنند. همچنین غذاهای نرم‌تر را می‌توانید به صورت غذای انگشتی به کودک خود بدهید.
بهترین غذاهای حاوی کربوهیدرات برای کودکان 6 ماهه، موارد زیر هستند:
- برنج
- انواع حریره‌ها
- انواع فرنی‌ها
- انواع نان
- آرد ذرت
- ذرت
- جو دو سر
- بلغور جو دو سر
- پاستا
- سیب زمینی
پروتئین‌های مناسب کودک شش ماهه
این گروه غذایی شامل گوشت، ماهی، تخم مرغ و حبوبات است و از حدود 6 ماهگی به بعد می‌تواند در رژیم غذایی کودک قرار بگیرد. این غذاها علاوه بر تامین پروتئین مورد نیاز کودک، حاوی مواد مغذی مفید دیگری مانند آهن و روی (زینک) هستند که برای سلامت کودکان ضروری هستند.
به یاد داشته باشید که برای کودکان مصرف گوشت‌ها و تخم مرغ به صورت خام و نیمه پخته (تخم مرغ عسلی) به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود و حتما باید به صورت کامل پخته شده باشند.
غذاهای پروتئینی مناسب کودکان 6 ماهه عبارتند از:
- گوشت گاو
- گوشت گوسفند
- مرغ
- تخم مرغ
- ماهی (بدون استخوان)
- حبوبات (مثل عدس، نخود، لوبیا قرمز و لوبیا چیتی)
- سویا
- گوشت بوقلمون
لبنیات جدول غذایی کودک شش ماهه
انواع لبنیات پاستوریزه، مانند ماست و پنیر پرچرب پاستوریزه، غذاهای مناسبی برای کودک شما از حدود 6 ماهگی به بعد هستند. همچنین شیر کامل پاستوریزه (پر چرب) را می‌توان از حدود 6 ماهگی در پخت‌وپز یا مخلوط با غذا استفاده کرد، اما تا قبل از یک سالگی به هیچ عنوان نباید به عنوان یک نوشیدنی مستقل توسط کودک نوشیده شود.
شش ماهگی شروع دنیای جدید تغذیه برای نوزاد شماست. در این سن، کودک علاوه بر شیر مادر یا شیر خشک، کم‌کم با شیر گاو هم آشنا می‌شود اما در این مرحله توجه به حساسیت احتمالی نوزاد به پروتئین شیر گاو هم باید مورد دقت قرار گیرد.
نوشیدنی‌های جدول کودک شش ماهه
در زمان صرف غذا می‌توانید با استفاده از یک فنجان کم ارتفاع، به کودک خود آب بدهید. استفاده از فنجان به کودک شما کمک می‌کند تا جرعه جرعه نوشیدن را یاد بگیرد. همچین برخورد لبه‌های فنجان با لثه‌ها، منجر به تحریک آن‌ها شده و برای رشد دندان‌های کودک بهتر است.
نوشیدنی‌های شیرین مانند نوشابه‌های گازدار، انواع میلک شیک و آب میوهها می‌توانند قند زیادی داشته باشند. بنابراین برای جلوگیری از پوسیدگی دندان کودک، از مصرف آن‌ها اجتناب کنید. دقت کنید که این نوشیدنی‌ها در جدول غذایی نوزاد شش ماهه جایی ندارند.
اگر کودک شما کمتر از 6 ماه دارد، مهم است که ابتدا آب آشامیدنی او را با جوشاندن و سپس خنک کردن آن استریل کنید. اگر زمان کافی برای انجام این کار را ندارید یا همچنان از سلامت آب مطمئن نیستید، می‌توانید آب ماجان را به عنوان گزینه‌ای مطمئن و بهداشتی انتخاب کنید.
آب ماجان که تنها آب آشامیدنی مناسب شیرخواران و کودکان در ایران است، با استفاده از پیشرفته‌ترین روش‌های فیلتراسیون و استریلیزاسیون و استفاده از فیلترهای سلولزی آنتی باکتریال تولید می‌شود، تا از سلامت این آب برای دستگاه گوارش حساس کودکان اطمینان حاصل کند. در نتیجه، دیگر نیازی به جوشاندن ندارد و می‌تواند برای آشامیدن یا پخت و پز مورد استفاده قرار بگیرد.
همواره دقت کنید که کم آبی برای کودک هم درست مثل بزرگسالان خطرناک است بنابراین برای جلوگیری از کم آبی بدن کودک حتما به آب خوردن نوزاد خود اهمیت دهید.
بیشتر بخوانید: اهمیت بررسی کم آبی بدن کودک – چگونه بدن کودک خود را هیدراته نگه دارید؟
جدول غذایی نوزاد ۶ ماهه
پس از اینکه متوجه شدید کودک 6 ماهه شما می‌تواند به تنهایی روی صندلی مخصوص کودک بنشیند و سرش را نگه دارد، می‌توانید غذاهای کمکی جامد را برای او شروع کنید. در این مرحله بسیار مهم است که بدانید چه چیزی را با چه مقداری به کودک خود بدهید. خصوصا اینکه کودکان در این سن هنوز روزانه بین 4 تا 6 وعده شیر مادر یا شیر خشک می‌خورند و در کنار آن می‌توانند به تدریج با غذاهای جامد آشنایی پیدا کنند.
متخصصان تغذیه کودکان توصیه می‌کنند که هنگام شروع غذاهای جامد، با مقدار کمی از فقط یک خوراکی (حدود ۱ تا 2 قاشق چای‌خوری) به صورت 1 تا 2 بار در روز شروع کرده و به تدریج آن را افزایش بدهید. با این کار، می‌توانید واکنش‌های آلرژیک احتمالی کودکتان را به مواد غذایی مختلف بسنجید.
به صورت کلی، جدول غذایی نوزاد ۶ ماهه شامل موارد زیر است:
| شیر مادر یا شیر خشک | 800 تا 900 میلی‌گرم |
| غلات مخصوص نوزادان | 3 تا 5 قاشق غذاخوری |
| انواع میوهها | 1 تا 4 قاشق غذاخوری |
| انواع سبزیجات | 1 تا 4 قاشق غذاخوری |
| پروتئین‌ها | 1 تا 4 قاشق غذاخوری |
| میان وعده‌ها (مثل میوه یا سبزیجات له‌شده) | بنا به اشتهای کودک |
البته توجه داشته باشید که برخی از نوزادان ممکن است شیر مادر یا شیر خشک بیشتر یا کمتری از این مقدار بخورند و مقدار دقیق آن بستگی به وزن، میزان رشد و نیازهای تغذیه‌ای منحصر به فرد هر نوزاد دارد.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه اولین غذای کمکی نوزاد و نکات مهم آن
برای کودکان 6 ماهه غذای له شده مناسب‌تر است یا تکه‌ای؟
برای اینکه کودک شما به سرعت به بافت‌ها و طعم‌های مختلف عادت کند، سعی کنید به محض شروع 6 ماهگی و مشاهده علائم آمادگی کودکتان، به سراغ غذاهای له شده و سپس غذاهای تکه‌ای و انگشتی بروید. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا یاد بگیرند که چگونه بجوند، غذای جامد را در دهانشان حرکت بدهند و آن‌ها را ببلعند.
حتی پس از اینکه هماهنگی دست و دهان کودکتان برقرار شد، می‌توانید به او یک قاشق داده و اجازه بدهید تا خودش غذا بخورد. کودکان زمانی را صرف می‌کنند تا با بافت‌های غذایی مختلف خو بگیرند، اما این مهارت مهمی است که آن‌ها باید یاد بگیرند. غذا خوردن کودک با قاشق جزییات مهمی دارد که توصیه می‌کنیم جزییاتش را در مجله ماجان بخوانید.
با این حال برای جلوگیری از خفگی، در نظر داشته باشید که همیشه در هنگام غذا خوردن همراه فرزندتان باشید و او را تنها نگذارید. همچنین مطمئن شوید که غذاها به اندازه کافی نرم و کوچک شده‌اند. از دادن خوراکی‌های سفت، گرد یا چسبناک (مانند آجیل، انگور درسته، پفک یا تافی) خودداری کنید و کودک را در وضعیت نشسته و صاف قرار دهید تا به درستی غذا را بجود و ببلعد.
انواع غذای آماده ماجان، بهترین انتخاب به عنوان اولین غذای کودکان
انتخاب اولین غذای کمکی جامدی که به کودک خود می‌دهید، بسیار مهم است. اگر به دنبال گزینه‌ای سالم، مطمئن و مقوی برای فرزند بالاتر از 6 ماهه خود هستید، می‌توانید غذاهای آماده ماجان را انتخاب کنید. این غذاها که در 5 طعم مختلف عرضه شده، با ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف مانند ویتامین آ، ویتامین د، آهن و روی غنی شده‌اند تا نیازهای کودکان ایرانی را در سن رشد خود برآورده کنند.
همچنین این غذاهای آماده با بسته‌بندی استریل خود عاری از هر گونه آلودگی ثانویه بوده و نیازی به آماده‌سازی و گرم کردن ندارند. بنابراین در سفر و بیرون از منزل هم می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند.
https://www.nhs.uk/start-for-life/baby/weaning/what-to-feed-your-baby/from-around-6-months
https://www.unicef.org/parenting/food-nutrition/feeding-your-baby-6-12-months
