چرا بچه‌ها بیشتر از بزرگسالان بیمار می‌شوند؟
سیستم ایمنی کودکان تا حدود ۷ تا ۸ سالگی هنوز در حال تکامل است و آن‌ها را در برابر ویروس‌ها، به‌ویژه در محیط‌هایی مانند مهدکودک یا مدرسه، آسیب‌پذیرتر می‌کند. بنابراین آن‌ها به محض قرار گرفتن در معرض هر نوع ویروس، کاملا مستعد ابتلا به بیماری‌ها هستند.
با این حال، تغذیه کودک در زمان بیماری نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌ها در کودکان دارد و در صورت بروز بیماری، برخی غذاها ممکن است به بهبود سریع‌تر کمک کند.
مهم‌ترین نکات تغذیه کودک در زمان بیماری
وقتی کودک بیمار می‌شود، شناخت صحیح اصول تغذیه‌ای توسط والدین و مراقبان آن‌ها اهمیتی دو چندان پیدا می‌کند. بسیاری از بچه‌ها ممکن است در دوران مریضی اشتها نداشته باشند که این اتفاق عجیبی نیست. همچنین بسیاری از عفونت‌هایی که باعث تب می‌شوند، باعث کاهش اشتها هم می‌شوند.
رعایت اصول زیر به حفظ سلامت کودک و تغذیه سالم کودک در زمان بیماری کمک می‌کند:
1. کودک را به نوشیدن مایعات تشویق کنید
اگر کودک شما تب، عفونت تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا، یا بیماری گوارشی همراه با اسهال دارد، مهم است که مایعات زیادی بنوشد تا از کم‌آب شدن بدن خود جلوگیری کند. نوزادانی که فقط شیر مادر یا شیر خشک می‌خورند، باید به تعداد دفعات مورد نیاز خود به شیر خوردن ادامه بدهند، مگر اینکه پزشک توصیه‌ای غیر از این داشته باشد.
برای نوزادان بزرگ‌تری که خوردن غذاهای جامد را شروع کرده‌اند اما در شرایط بیماری از خوردن شیر خودداری می‌کنند، مایعات شفاف و غذاهای حاوی آب زیاد مانند آب‌میوه‌ها، سوپ‌ها و بستنی‌های نیمه رقیق را برای تغذیه در نظر بگیرید. به آن‌ها به طور مکرر در طول روز مایعات بدهید و به یاد داشته باشید که خوردن هر مقدار مایعات برای بهبود بیماری آن‌ها خوب است.
اگر کودک شما اسهال یا استفراغ زیادی را تجربه کرده است، ممکن است پزشک محلول‌های الکترولیت مخصوص کودکان (مانند ORS)، توصیه کند. با این حال از دادن نوشیدنی‌های ورزشی حاوی الکترولیت به کودکان خودداری کنید، زیرا این نوشیدنی‌ها حاوی مقدار زیادی قند هستند که ممکن است اسهال را بدتر کند.
تعداد دفعات ادرار کودک شما، نشانه خوبی است که به شما می‌گوید بدن او در چه شرایطی قرار دارد. اگر کودک بیمار شما زود به زود ادرار کرده و پوشک خود را خیس می‌کند، نشانه این است که بدنش احتمالا مایعات کافی را دریافت می‌کند. اما اگر میزان دفعات ادرار او بسیار کم شده (برای مثال فقط روزی یک بار ادرار می‌کند)، فوری و حتما با پزشک اطفال مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: 9 غذای ساده مناسب نوزادان برای والدین پر مشغله
2. غذاهای مورد علاقه کودک را درست کنید
کودکان هم درست مثل ما بزرگسالان، در دوران بیماری غذاهای مختلفی هوس می‌کنند که شاید چندان برای شرایطشان مفید نباشد. درحالی‌که بهتر است در دوران بیماری به کودک خود غذاهای مفید بدهید، با این حال نیازی نیست رژیم غذایی او را فقط به غذاهای ساده‌ای مثل سوپ‌ها محدود کنید.
به علایق کودکتان احترام بگذارید و اگر معده کودک تحمل دارد، غذاهای مورد علاقه‌اش را با حفظ ارزش غذایی (مانند پوره سیب‌زمینی یا ماست) ارائه دهید، اما از غذاهای چرب یا شیرین پرهیز کنید.
3. به کودک فشار نیاورید تا غذا بخورد
گاهی اوقات، یک کودک بیمار بهتر است وعده‌های غذایی کمتری بخورد تا دچار تهوع نشود. اما اگر کودک شما همچنان از غذا خوردن امتناع می‌کند و اشتها ندارد، او را مجبور به غذا خوردن نکنید.
کودکان پس از اینکه از بیماری بهبود می‌یابند، معمولا اشتهایشان خیلی زود به شرایط سابق برمی‌گردد. اما اگر حس می‌کنید بازه‌های غذا نخوردن کودکتان خیلی طولانی شده و او را دچار ضعف و بی‌حالی کرده است، حتما به پزشک اطفال مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: چگونه با کودک بد غذا برخورد کنیم؟ + نکات و ترفندها
بهترین غذاها برای استفراغ یا اسهال کودک
ویروس معده به راحتی می‌تواند بچه‌ها را ضعیف کرده و آن‌ها را گرفتار استفراغ یا اسهال کند. در واقع، اسهال و استفراغ شایع‌ترین علل کم‌آبی بدن کودکان هستند، بنابراین در این شرایط بسیار مهم است که بچه‌ها را هیدراته نگه دارید و مایعات از دست رفته بدنشان را در سریع‌ترین زمان ممکن جایگزین کنید.
در این شرایط از دادن غذاهای چرب و نوشیدنی‌های شیرین به آن‌ها پرهیز کنید، زیرا ممکن است علائم اسهال را بدتر کنند. در عوض، روی وعده‌های غذایی کوچک‌تر و آبمیوه‌های رقیق شده تمرکز کنید که دارای مواد مغذی بیشتری هستند و به راحتی هضم می‌شوند.
از دیگر خوراکی‌های مفید برای بچه‌هایی که اسهال و استفراغ دارند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
موز، موثرترین میوه برای درمان اسهال کودک
موز نارس سرشار از پتاسیم، نشاسته مقاوم و پکتین (نوعی فیبر پری‌بیوتیک که به بهبود هضم کمک می‌کند) است و می‌تواند به کاهش دفعات اسهال کمک کند.
بیسکویت شور
بیسکویت یا چوب شور ممکن است در درمان اسهال و استفراغ مفید باشند، زیرا می‌توانند به جایگزینی برخی از الکترولیت‌های از دست رفته در اثر استفراغ کمک کنند. همچنین این خوراکی‌ها فیبر کمی دارند که هضم آن آسان‌تر است، بنابراین بچه‌های بیمار معمولا آن‌ها را به راحتی می‌خورند.
دانه چیا
چیا سرشار از فیبر محلول است که می‌تواند به کاهش اسهال کمک کند. فیبر محلول به آب متصل شده و به جذب مایع اضافی کمک می‌کند، در نتیجه مدفوع را حجیم کرده و قوام آن را بهبود می‌بخشد.
اگر کودک شما در برابر خوردن چیا مقاومت می‌کنید، سعی کنید آن را به ماست، اسموتی‌های میوه‌ای یا غلات صبحانه اضافه کنید.
ماست پروبیوتیک
محصولات تخمیر شده مانند ماست و کفیر حاوی پروبیوتیک‌هایی هستند که به عنوان میکرو ارگانیسم‌های زنده شناخته می‌شوند. این میکرو ارگانیسم‌ها، باکتری‌های مفیدی (مانند لاکتوباسیلوس) را که به طور طبیعی در بدن ما وجود دارند و هضم را بهبود می‌بخشند، تقویت کرده و با باکتری‌های مضر مبارزه می‌کنند.
یک بررسی در سال 2021 نشان داد که مصرف پروبیوتیک‌ها به تعادل فلور روده کمک کرده و مدت اسهال را کاهش می‌دهد.
در نتیجه این بار که کودک شما بیمار شد، ماست پروبیوتیک ماجان را به عنوان یکی از وعده‌های غذایی یا میان‌وعده‌های او در نظر بگیرید. این ماست که با استفاده از بهترین مواد اولیه و با بهره‌گیری از باکتری‌های زنده مفید پروبیوتیک تولید می‌شود، منبع خوبی از کلسیم و پروتئین بوده و به بهبود سیستم گوارشی کودکان کمک می‌کند.
بهترین غذاها برای سرماخوردگی و آنفولانزا کودکان
وقتی زمستان فرا می‌رسد، بیشتر بچه‌ها علائم آبریزش بینی و گلودرد را تجربه کرده، یا به سرماخوردگی و آنفولانزا دچار می‌شوند. در چنین شرایطی خوردن این غذاها ممکن است به بهبودی سریع‌تر آن‌ها کمک کند. اگر دوست دارید با جزییات غذاهای مناسب فصل زمستان برای کودکان آشنا شوید حتما به بلاگ ماجان مراجعه کنید.
توت فرنگی
توت فرنگی سرشار از ویتامین سی است و تنها یک پیمانه (حدود ۱۵۰ گرم) تقریباً ۹۰ میلی‌گرم ویتامین C (بیش از نیاز روزانه کودکان ۱ تا ۳ سال) تأمین می‌کند. مصرف ویتامین سی به بهبود ایمنی بدن کمک می‌کند و مصرف مکمل آن ممکن است به پیشگیری و درمان عفونت‌های تنفسی منجر شود.
علاوه بر ویتامین سی، توت فرنگی سرشار از پتاسیم، فولات، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌های اصلی مانند پلی‌فنول‌ها و فلاونوئیدها است که همگی به خاصیت مبارزه با بیماری‌ها شناخته می‌شوند.
تخم مرغ
تخم‌مرغ منبع بسیار خوب ویتامین دی و روی است؛ دو ماده مغذی ضروری که در ایمنی بدن نقش دارند.
مصرف مکمل روی می‌تواند مدت و شدت سرماخوردگی را کوتاه‌تر کند. در حالی که تخم‌مرغ‌ها به اندازه مکمل‌ها حاوی روی نیستند، با این حال همچنان می‌توانند به بهبودی کودک شما کمک کنند. هر تخم‌مرغ حدود ۰.۵ میلی‌گرم روی دارد، که بخشی از نیاز روزانه را تأمین می‌کند.
کره بادام زمینی
بادام زمینی که مورد علاقه بسیاری از کودکان است، سرشار از پروتئین، روی و ویتامین ای است. این‌ها مواد مغذی اصلی هستند که در ترمیم عضلات، ایمنی و تنظیم متابولیسم نقش دارند.
یک وعده کره بادام زمینی 10 گرم پروتئین گیاهی با کیفیت بالا و حدود 10 درصد از نیاز توصیه شده روزانه بدن به روی را تامین می‌کند.
هندوانه
حدود 91 درصد از وزن این میوه از آب تشکیل شده است که برای کمک به بچه‌ها در تامین مایعات از دست رفته یا برای پایین آوردن دمای بدن کودکانی که تب دارند، ایده‌آل است. علاوه بر این، هندوانه حاوی ویتامین آ و ویتامین سی است.
سیب‌زمینی پخته یا پوره شده
سیب‌زمینی پخته یا پوره شده، بافت نرم و هضم آسانی دارد و میزان کالری آن هم بالاست که جهت کمک به کودک شما برای حفظ انرژی خود در طول دوران بیماری مهم است.
سیب‌زمینی همچنین منابع عالی کربوهیدرات‌های تامین‌کننده انرژی و همچنین پتاسیم و سایر مواد مغذی اصلی است.
بهترین غذاها برای گلودرد و سرفه کودکان
برای کودکان زیر شش ماه، شیر مادر بهترین منبع مواد مغذی است که تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز آن‌ها را تامین می‌کند و می‌تواند به افزایش ایمنی کودک شما در هنگام بیماری کمک کند.
برای کودکان بالاتر از یک سال، در هنگام گلو درد و سرفه مواد غذایی زیر را که شامل سبزیجات مناسب تغذیه کودک است امتحان کنید:
سیب پخته شده
سیب پخته شده، آب بدن کودک شما را حفظ کرده و سیستم گوارشی او را بهبود می‌بخشد. همچنین منبع عالی ویتامین سی است که به ارتقای سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
آب برنج
اگر کودک شما بیش از شش ماه سن دارد، می‌توانید به او آب برنج بدهید که سیستم ایمنی بدن او را بهبود می‌بخشد و به او کمک می‌کند تا با عفونت‌های شدید مقابله کند.
آب انار
آب انار سرشار از آنتی‌اکسیدان است. می‌توانید آن را به صورت رقیق‌شده و بدون شکر برای کودک بالای شش ماه خود سرو کنید. آنتی‌اکسیدان‌های آن (مانند پلی‌فنول‌ها) به کاهش التهاب کمک می‌کنند. این نوشیدنی در تسکین علائم سرماخوردگی و سرفه بسیار موثر است.
سوپ گوجه فرنگی
برای کودکان هشت ماهه و بزرگ‌تر، سوپ گوجه‌فرنگی برای تسکین سرفه و سرماخوردگی گزینه مناسبی است. این سوپ ویتامین سی بدن کودکان را تامین کرده و آنتی‌اکسیدان‌های آن (مانند لیکوپن) ایمنی را تقویت می‌کنند.
عسل
عسل به عنوان یک شربت طبیعی برای سرفه عمل کرده و می‌تواند به تسکین گلودرد و کاهش سرفه کمک کند. با این حال در نظر داشته باشید که خوردن عسل برای کودکان زیر یک سال ممنوع است.
کلم بروکلی
کلم بروکلی سرشار از آنتی‌اکسیدان است و یک انتخاب خوب و مغذی برای مبارزه با عفونت‌ها محسوب می‌شود. می‌توانید آن را برای کودکان هشت ماهه یا بزرگ‌تر به صورت پوره یا سوپ کلم بروکلی تهیه کنید. این سوپ به کودک شما در تسکین سرماخوردگی و سرفه کمک می‌کند.
برای جلوگیری از یکنواختی و تامین مواد مغذی مختلف، غذاها را به‌صورت چرخشی ارائه دهید. برای مثال، موز را با سیب پخته یا ماست را با پوره سبزیجات ترکیب کنید. غذاهای ملایم و جذاب (مانند اسموتی‌های میوه‌ای با ماست) را امتحان کنید تا کودک به خوردن تشویق شود، به‌ویژه در صورت کاهش اشتها.
اگر کودک شما سابقه آلرژی دارد، غذاهای جدید (مانند دانه چیا یا انار) را با احتیاط معرفی کنید و علائم گوارشی را بررسی کنید. برای کودکانی که مستعد اسهال یا یبوست هستند، فیبر را متعادل کنید (موز نارس برای اسهال، سیب پخته برای یبوست) و مایعات را افزایش دهید. غذاها را کاملاً بپزید و ظروف را تمیز نگه دارید تا از عفونت‌های ثانویه جلوگیری شود. میوه‌ها و سبزیجات را بشویید.
اگر کودک علائم شدید (مانند تب بالای ۳ روز، کم‌آبی، یا امتناع کامل از غذا) نشان داد، علاوه بر دقت به تغذیه کودک در زمان بیماری، فورا با پزشک مشورت کنید.
